وسواس
2 مارس 2019 2019-03-02 19:10وسواس
OCD
Obsessive Compulsive Disorder
وسواس فکری – عملی
همه چیز از ژن‌ها شروع می شود. ولی این که موجودی ژن‌هایی داشته باشد، برای بروز یک صفت کافی نیست.
صفت‌ها خوب یا بد از تقابل تکی یا در هم تنیده‌ی ژن‌ها و محیط حاصل می شوند. و این که سهم هر کدام از این عوامل چقدر است، در مورد هر صفت بحث برانگیز و متفاوت خواهد بود.
خبر خوب این است که در مورد اختلال وسواس، داشتن عوامل وراثتی، تنها شرط برای ابتلا به این اختلال نیست.
می توان با کنترل عواملی محیطی، از قبیل نحوه‌ی تفکر و رفتار، آن را در سطوحی مطبوع تر قرار داد.
وقتی صحبت از عوامل محیطی در روان شناسی می شود، خانواده و ذهن دو قسمت نخستین محسوب می شوند.
وجود مادری کنترل گر، بخصوص در طی دوران کودکی، از عوامل تشدید کننده و فعال کننده‌ی وسواس می تواند محسوب شود.
ذهن و مدل تفکر فرد که بر پایه‌ی شناخت های درست و غلط و یا کارآمد و ناکارآمد، بر رفتارهای فرد اثر می گذارند، نیز عاملی مهم در شدت یا کم شدن افکار و اعمال وسواسی محسوب می شود.
مهم‌ترین افکار ناکارآمدی که مارا در جهتی نادرست و مخرب قرار می دهند، کمال طلبانه‌ها و اضطرابی‌ها هستند.
همین قدر که فردی یاد بگیرد به جای رویا پردازی، زندگی هدفمند و با تلاش داشته باشد، می توان گفت قسمت مهمی از مشکلات تفکرش برطرف شده است؛ هدف‌هایی در دسترس، مرحله ای، متعدد و دارای مسیرهایی برای رسیدن به آنها.
وسواس‌ها را می شود در دو دسته قرار داد، به صورتی که راه رسیدن به دسته‌ی دوم، عبور از دسته‌ی اول هم هست:
1- وسواس های فکری
(که در آن فردی به تکرار ناخوشایند و اغلب بدون نتیجه‌ی مثبت افکار در ذهنش می پردازد و هم‌زمان تلاشی زجرآور و نه چندان موفق برای توقف یا تغییر این افکار دارد).
2- وسواس های عملی
(که فرد تابع افکار و مناسک های کمال طلبانه‌ی مکرر ذهنش می شود، و شروع به اقدام های وسواسی می کند).
بر این اساس انواع افکار وسواسی را می توان بر طبق کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی، ویرایش پنجم، به شرح زیر دانست:
تمیز کردن
(وسواس فکری آلودگی و وسواس عملی تمیز کردن).
تقارن
(وسواس فکری تقارن و وسواس عملی تکرار، نظم و ترتیب و شمارش).
افکار ممنوعه یا تابو
(وسواس های فکری پرخاشگرانه، جنسی، و مذهبی و وسواس های عملی مربوط به آنها).
آسیب
(ترس از آسیب به خود یا دیگران و وسواس های عملی وارسی مربوطه).
